Birçok ülke virüs salgınının ekonomi üzerinde yaratacağı tahribatı mümkün olduğunca asgari düzeylerde tutmak için eşine az rastlanır miktarlarda genişletici maliye politikası paketleri açıklamaktadır.
Para politikalarının yetersiz kalacağı bu ortamda mali teşvikler son derece gereklidir. Şu aşamada ülkeler genişletici maliye politikalarının maliyetini ve olası yan etkilerini düşünecek durumda değildir. Ancak virüs salgını atlatıldıktan belli bir süre sonra artan bütçe açıklarının nasıl finanse edileceği ve kamu borç seviyesinin nasıl yönetileceği düşünülmelidir.
Sağlık sektörü derhal kamulaştırılmalı ve tüm sistem milli bir sağlık politikası kapsamında yenilenmelidir.
Eğitim sektörü en kısa sürede özelleştirilmeli ve genel milli eğitim politikaları oluşturulmalı ve teknolojik tabanlı uzaktan eğitim sistemine geçilmelidir.
Yerel bazda genel bir milli bir tarım modeli üzerinden tarım ve hayvancılık politikaları geliştirmedir.
Acil önlemler kapsamında;
* Tüm kredi borç ödemeleri ertelenmeli, kredi vadeleri ödeme planları faizsiz şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.
* İşçi çıkarmaları engellenmelidir. İşverenlerin üzerindeki “vergi yükü” azaltılmalı, çalışanların işveren üzerindeki yükü devlet tarafından karşılanmalı, insanımızın işsiz kalmasının önüne geçilmelidir.
* İşe gidemeyen çalışanların en az üç ay süreyle maaşlarının büyük bir kısmı devlet tarafından ödenmeli.
* Küçük işletmelere faizsiz kredi verilmeli ve devlet doğrudan bu şirketlerden hisse almalıdır.
* İnsanların evinde kalmasının ısrarla tavsiye edildiği bu dönemde, vatandaşların su, elektrik, doğalgaz, internet ve telefonları asla kesilmemeli; fatura, kredi ve kredi kartı borçları faizsiz olarak ötelenmelidir.
* Temel gıda ve temizlik maddeleri üzerindeki vergiler sıfırlanmalı ve belirli bir süre için tavan fiyat uygulamasına gidilmelidir.
* Vergi indirim, teşvik ve ertelemelerinin yapıldığı bu dönemde kaçınılması gerekli en önemli husus israftır. Acilen hazine garanti (yol, köprü alt geçit vb) ödemeler askıya alınmalıdır.
* Özel eğitim kurumları, bu kurumların her kademesinde çalışanlar ve veliler ekonomik yönden mağdur edilmemeli, gerekli destekler sağlanmalıdır.
* Ekim-dikim sağlanmayan boş bırakılan arazilerde tarımsal üretimi canlandırmak ve toprak sahiplerini yönlendirmek için ulusal bir proje hazırlanmalıdır. Mevcut çiftçimizin; tohum, gübre, motorin, elektrik bedellerinin Devlet tarafından karşılanmalıdır.
Tanju HAN
Tanju HAN 